Po Środku, czyli zimowa impreza Mazury24 już w styczniu 2025
Wilkasy / Port PTTK Wilkasy / 16:00
Poznając Mazury warto również znać historię i kulturę tego regionu. Zwłaszcza, że mamy na Mazurach doskonałe ku temu możliwości – możemy „przenieść się w czasie” dzięki skansenom, które prezentują wspaniałe, unikalne zabytki dawno minionych czasów.
Przedstawiamy Wam listę miejsc na Mazurach, gdzie możecie odwiedzić skanseny i na własne oczy przekonać się, jak dawniej żyło się w tym regionie. Z pewnością będzie to niezapomniana podróż w przeszłość, możliwość obejrzenia Mazur jakich już obecnie nie ma.
Osada Kulturowa w Kadzidłowie
Osada Kulturowa znajduje się w Kadzidłowie, niewielkiej wiosce założonej przez starowierców w 1832 roku (gmina Ruciane-Nida, powiat Pisz) i składa się obecnie z 7 drewnianych budynków przeniesionych tu ze wsi położonych w południowej części Mazur i pogranicza mazursko- kurpiowskiego. Ze względu na „wysoką wartość naukową, historyczną, estetyczną i krajobrazową” Osada została w 2004 roku wpisana do rejestru zabytków województwa warmińsko-mazurskiego (pod numerem A-4288) jako: „jedyny tej skali zespół architektury drewnianej w naszym województwie”.
W skład tego skansenu wchodzi unikalna 200-letnia chałupa podcieniowa z Warnowa (w niej mieści się prywatne muzeum etnograficzne, z odtworzonym mieszkaniem bogatego gospodarza oraz szkołą wiejską), ponad 100-letnia chałupa z Dąbrów (tu znajduje się „Oberża pod Psem”), podcieniowy budynek mieszkalno-gospodarczy (chałupa z Rozóg – w niej są teraz pokoje gościnne), budynek gospodarczy z początków XX w., a także trzy niewielkie spichlerzyki (w jednym mieści się ekspozycja muzealna, w drugim bajnia – rosyjska łaźnia parowa, w trzecim warsztat). Na terenie Osady zlokalizowany jest również murowany budynek mieszkalny z I połowy XX w.
Najcenniejszym zabytkiem jest zbudowana z masywnych bali na przełomie XVIII i XIX wieku chałupa z Warnowa, z płytkimi podcieniami i pazdurami zdobiącymi oba szczyty. To piękny i unikalny przykład mazurskiego budownictwa podcieniowego - jeden z dwóch zachowanych drewnianych budynków z początku XIX wieku z podwójnym podcieniem szczytowym.
Właśnie w tym budynku zlokalizowano muzeum. W pomieszczeniach na parterze zaaranżowana została część mieszkalna oraz jednoizbowa szkoła wiejska wraz z mieszkaniem nauczyciela. Na poddaszu natomiast obejrzymy eksponaty etnograficzne: narzędzia i sprzęty używane we wiejskich gospodarstwach domowych oraz ekspozycja przedstawiająca historię chałupy z Warnowa i mazurskiego budownictwa podcieniowego. Część eksponatów znajduje się w sąsiednim, niewielkim spichlerzyku.
Obok muzeum, w 100-letniej chacie, znajduje się „Oberża pod Psem”, gdzie można zjeść regionalne dania mazurskie.
Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie
Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie mieści się w zabytkowym budynku o charakterze podmiejskiego dworku, który został wzniesiony około 1737 roku.
W zbiorach obejrzymy przedmioty codziennego użytku, sprzęt gospodarczy, tkaniny i odzież, akcesoria obrzędowe, sztuka ludowa. Chlubą kolekcji są obrazy Tymoteusza Muśki, rzeźby Stanisława Cierniaka, Aleksandra Słomińskiego, Jana Girwidza, Stanisława Reka oraz bogata kolekcja unikalnych pisanek i wycinanek.
Obok obiektów etnograficznych zobaczymy tu także zabytki historyczne oraz archeologiczne. Na szczególną uwagę zasługują materiały gromadzone w ramach konkursu historycznego „Losy Nasze…”, kolekcja dawnych mazurskich widokówek czy unikalne kafle z XV–XX wieku, pochodzące z badań archeologicznych. Zabytki pozyskiwane są stale także dzięki akcji „Dar dla Muzeum”.
Przy Muzeum znajduje się Park Etnograficzny nad Węgorapą. Eksponowane są w nim reprezentatywne dla Mazur budynki wiejskie.
Muzeum Mazurskie w Owczarni
W pobliżu Kętrzyna znajdziemy Muzeum Mazurskie w Owczarni. Placówka funkcjonuje w byłym majątku ziemskim, w którym od wielu lat gromadzone są stare meble, sprzęty gospodarstwa domowego i maszyny rolnicze z lat 1815-1945.
W odróżnieniu od typowej placówki muzealnej, w Owczarni możemy wszystkich eksponatów dotknąć, usiąść, otworzyć, zamknąć itp.
W muzeum funkcjonuje także biblioteka obejmująca księgozbiór o tematyce byłych Prus Wschodnich.
Dzięki właścicielom muzeum mamy możliwość zwiedzenia wszystkich eksponatów z przewodnikiem, który potrafi o nich wszystkich barwnie opowiadać. Zwiedzanie odbywa się w blokach tematycznych: historia regionu Mazur, meblarstwo mazurskie (mała architektura), prac w gospodarstwie wiejskim.
Możemy tu również wziąć udział w organizowanych imprezach okolicznościowych, ogniskach. Zimą zaś możemy także trafić na kulig.
Muzeum Regionalne w Sądrach
Muzeum Regionalne w Sądrach jest miejscem mało znanym. Znajduje się zaledwie 14 km od Mrągowa, na trasie Mrągowo-Ryn.
Muzeum składa się z trzech budynków. Dwa stoją naprzeciwko siebie. Obok nich zlokalizowany jest pensjonat, a niedaleko jest kolejny budynek, w którym znajdują się sprzęty rolnicze. Eksponaty prezentowane są w ponad 200-letniej chacie i zabytkowej, drewnianej stodole.
Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku
Olsztynecki skansen należy do jednych z najstarszych w Polsce. Jego początki sięgają 1909 roku, kiedy to władze Królewca podjęły decyzję o stworzeniu muzeum na wolnym powietrzu. Pod zabudowę obiektu przeznaczono pobrzeża wąwozu z kanałem między stawami na skraju Ogrodu Zoologicznego w Królewcu. W założeniach programowych poza budownictwem ludowym przewidziano część archeologiczną.
W trakcie realizacji bazowano na kopiach i w niewielkim stopniu na oryginałach. Poczynając od 1910 roku zbudowano 24 obiekty architektury, były też 2 archeologiczne - grodzisko z Prakwic i kurhan z grobem skrzynkowym z Sambii. Wśród zabytków budownictwa ludowego połowę stanowiła zabudowa z Małej Litwy, bardzo skromnie reprezentowane były Mazury i Sambia.
Po wojnie skansen pozostawał przez kilka lat bez stałej opieki. Wtedy to uległy rozproszeniu eksponaty, a w obiektach architektonicznych powstały liczne uszkodzenia. Pod koniec lat czterdziestych przystąpiono do prac zabezpieczających i remontowo-konserwatorskich, które trwały do połowy lat pięćdziesiątych. Wykonywane były na zlecenie i pod merytorycznym nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie
Wraz z postępującą rozbudową powstały warunki do przekształcenia skansenu z dniem 1 stycznia 1969 roku w placówkę autonomiczna, pod nazwą Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku. Usamodzielnienie olsztyneckiego skansenu przyczyniło się do znacznie szybszego rozwoju. Nastąpiła możliwość gromadzenia muzealiów ruchomych (m.in. na wyposażenie i wystrój wnętrz udostępnianych dla zwiedzających) oraz organizowania biblioteki o charakterze naukowym i popularnonaukowym. W latach siedemdziesiątych zespół obiektów budownictwa ludowego wzrósł niemal dwukrotnie.
Od stycznia 1985 roku włączono do MBL PE dwa obiekty muzealne na terenie zespołu staromiejskiego Olsztynka: tzw. „Dom Mrongowiusza" oraz Salon Wystawowy w odbudowanym na cele muzealne dawnym kościele ewangelickim. W „Domu Mrongowiusza" znajdują się dwie niewielkie, stale ekspozycje poświęcone K. C. Mrongowiuszowi i jeńcom wojennym Stalagu I B Hohenstein. W Salonie Wystawowym organizowane są ekspozycje czasowe o bardzo zróżnicowanej problematyce, zarówno regionalnej, ogólnopolskiej jak i dotyczącej kultur pozaeuropejskich.
Niektóre z obiektów wartych uwagi na terenie skansenu:
Serwis mazury24.eu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.