Poradnik - jacht dla początkujących

Sprawa najważniejsza – jak odnaleźć się na jachcie?

Płynąc jachtem po mazurskich akwenach wodnych zapomnijmy o wszystkich filmach marynistycznych jakie widzieliśmy. Te z reguły koncentrują się na przygodzie, sztormach, konfliktach międzyludzkich czy też pokazują znów totalny wypoczynek i zabawę. Od teraz będziesz częścią załogi. Będziesz nie tylko odpoczywać i się bawić ale wykonywać polecenia kapitana jachtu, pracować na pokładzie, spać w wąskim pomieszczeniu, stykać się codziennie z innymi osobami na niewielkiej przestrzeni. Dobrze więc, jeśli Twoje nastawienie do świata, ludzi, przyrody i pracy zespołowej będzie pozytywne. To pomoże uniknąć wielu niepotrzebnych problemów i pozwoli na przeżycie fascynującej przygody.

Teraz krótko o tym, jak jacht jest zbudowany – musisz to wiedzieć bo przecież będziesz tu spędzać wiele dni i wykonywać różne polecenia.

Przód jachtu to dziób. Tył to rufa. Przestrzeń pomiędzy rufą a dziobem to śródokręcie. Patrząc od rufy w stronę dziobu łodzi mamy prawą burtę i lewą burtę – warto zapamiętać ten układ.

Obecnie jachty zbudowane są z niezwykle trwałych i wodoszczelnych laminatów lub tworzyw polietylenowych. Pomieszczenie w którym będziesz spał, chronił się przed deszczem – czyli wnętrze łodzi to kokpit.

Łodzie te, ze względu na ich stateczność dzielimy na mieczowe, balastowe i balastowo-mieczowe. Miecz jachtu, czyli lekka płetwa umocowana jest w skrzynce mieczowej i wysuwana lub wychylana pod dno łodzi. Jej zadaniem jest zwiększyć opór boczny kadłuba, tym samym zapobiegając dryfowi jednostki w bok.

Ster jachtu to – jeśli chodzi o mniejsze łodzie śródlądowe to jest rumpel, większe jednostki posiadają koło sterowe. Jego jarzmo wykonane jest z niezwykle trwałych stopów i zamocowana jest w nim plastikowa płetwa.

Warto również wiedzieć, że jachty dzielimy ze względu na zastosowany takielunek (całe wyposażenie zewnętrzne kadłuba jachtu – maszty oraz ożaglowanie) - slup, kecz, fregata, jol, szkuner.

Warto nie zderzyć się na jachcie z bomem – to pozioma i ruchoma belka mocująca dolny lik żagla.

Główny maszt zainstalowany najczęściej na pierwszym miejscu od dziobu to grotmaszt. Natomiast drugi, stojący za nim to bezanmaszt.

Do głównych części takielunku zaliczamy olinowanie stałe (potocznie zwane stalówką) i ruchome. Pierwsze służy do podtrzymania masztu: sztag (z przodu) i achtersztag (z tyłu) w płaszczyźnie podłużnej, a wanty podtrzymują i usztywniają maszt w płaszczyźnie poprzecznej. Drugie pozwala stawić i opuszczać żagle w pionie (fały, kontrafały), sterować żaglami podczas żeglugi (szoty, talie) i właściwie wyprofilować żagle w zależności od siły wiatru (halsówki, obciągacz bomu i in.).

Warto również zapamiętać przed rejsem te pojęcia

Ich znajomość przyda się podczas żeglugi:

• Knagi - służące do mocowania lin,
• Kipy - mocowane do pokładu metalowe/drewniane bloczki służące przeprowadzaniu szotów żagli,
• Kabestany - rodzaj wciągarki do wybierania szotów i fałów, łańcuchów i lin kotwicznych.

Ważne bezpieczeństwo

Przed wypłynięciem w rejs mazurskimi jeziorami warto dokładnie sprawdzić cały stan techniczny jachtu – od tego zależy nasze bezpieczeństwo. Kolejna sprawa – trzeba sprawdzić kto z załogi nie potrafi pływać. Takie osoby muszą po jachcie poruszać się w kamizelkach ratunkowych. Warto również przed rejsem dokładnie omówić wszystkie procedury bezpieczeństwa i postępowanie w sytuacji, gdy ktoś znajdzie się poza burtą, w wodzie.

Niezwykle ważne jest sprawdzenie wszystkich elementów ratunkowych na łodzi, trzeba je mieć w miejscu łatwo dostępnym, do którego szybko i bez przeszkód można się dostać. To może uratować życie.

Trzeba również przygotować stosowny ubiór – najlepiej nieprzemakalny. Warto pod ręką mieć sztormiak. Chociaż pogoda w porcie może być piękna i słoneczna, na jeziorach mazurskich zawsze wieje silny wiatr, chlapią wodą fale, jest chłodniej.

Po pokładzie poruszamy się zawsze ostrożnie i trzymając się jedną ręką elementów łodzi. Ważne jest obuwie z podeszwą antypoślizgową ale nie twardą a na pewno żadnych szpilek. Cały czas też należy obserwować pogodę i wypatrywać oznak jej zmian.

Wchodząc do portu i cumując należy szczególnie uważać i nie wyskakiwać z jachtu na brzeg. Zalecany jest tu spokój i ostrożność. Wszystkie polecenia wyda nam kapitan łodzi.

Opuszczanie masztu

Kiedy będzie wymagane opuszczenie masztu (np. przepływając pod wszelkiego rodzaju mostami) należy robić to bardzo ostrożnie. Trzeba upewnić się, że wszystkie luki na łodzi są zamknięte a załoga odpowiednio rozmieszczona na jachcie. Należy upewnić się, że po opuszczeniu masztu będziemy mogli manewrować jednostkę. Nie należy wykonywać tej czynności w porcie.

Ważne czynności podczas opuszczania masztu: zamknij wszystkie luki pokładowe na jachcie, wypnij z likszpary masztu wszystkie pełzacze grota, obowiązkowo wypnij bom, rozmieść załogę w taki sposób, aby jacht był stabilny (nie kołysał się na boki) oraz tak, aby nikt z załogo nie przebywał pod masztem, przygotuj fał talii bramki, by w trakcie opuszczania masztu nie był splątany, kontrolując (trzymając napięty lub zaknagowany) fał wypnij przetyczkę z talii bramki, rozpocznij płynnie opuszczać maszt, nie dopuść do tego, aby uderzył on w podporę masztu, po położeniu masztu naciągnij fał, tak aby sztag nie zwisał swobodnie. Nie wolno chwytać się sztagu, a szczególnie gdy maszt jest położony.

Należy również sprawdzić czy całe olinowanie znajduje się na jachcie i jest właściwie zabezpieczone.

Podnoszenie masztu

Podnosząc maszt należy sprawdzić całe olinowanie - przede wszystkim przetyczki, zawleczki i ściągacze czy na pewno są skontrowane, sprawdzamy czy szoty lub inne fały nie znajdują się pod piętą masztu, ponieważ gdy będą tam leżały w czasie stawiania masztu zostaną przecięte.

Maszt stawiamy poprzez wybieranie fału. Musi podnosić się płynnie nie stawiając większego oporu. Gdy taki występuje należy zatrzymać całą procedurę i sprawdzić czy olinowanie masztu nie zaczepiło się o osprzęt pokładowy - okucia, knagi, rumpel, pantograf, itp.

Po postawieniu masztu zabezpieczamy go przez włożenie przetyczki w talii bramki. W sytuacji gdy nie możemy dociągnąć masztu do odpowiedniej pozycji, w której będziemy mogli założyć przetyczkę należy poluzować achtersztag.

Opuszczanie i podnoszenie miecza

Miecz jachtu opuszczamy i podnosimy ruchem płynnym. Fał miecza powinien być zawsze lekko napięty. Przy podejściu do płytkiej plaży – piaszczystej lub kamiennej należy obowiązkowo schować miecz. Płetwa sterowa musi być zawsze ustawiona pionowo. Nie może „leżeć na wodzie” – grozi to jej uszkodzeniu. Na rumplu każdego jachtu zamontowane są automatyczne knagi, tzw. zrywki. W te knagi należy ''mocować'' kontrafał płetwy sterowej.

Uruchamianie silnika i jego praca

Przed uruchomieniem silnika na łodzi warto znać całą procedurę tej czynności. Jeśli wykonamy wszystko jak należy nie uszkodzimy naszej jednostki napędowej.

Należy najpierw założyć ''zrywkę'' przy wyłączniku stopu (czerwony przycisk). Następnie odkręcamy odpowietrznik na korku w zbiorniku i za pomocą ręcznej pompki zamieszczoną na linii paliwowej wtłoczyć paliwo do silnika przyciskając gruszkę około 3 razy. Wyciągną lub obrócić w zależności od typu silnika dźwignię ssania – pomijamy to przy rozgrzanym silniku. Ustawiamy manetkę gazu na pozycji startowej (zgrubienie na manetce zrównane z trójkątem zaznaczonym na rumplu). Dźwignia zmiany biegów powinna być ustawiona w pozycji neutralnej ''na luzie'' – czyli w pionie. Następnie opuścić silnik do wody – nie odpalamy silnika, jeśli nie znajduje się w wodzie. Może to doprowadzić do uszkodzenia i zatarcia jednostki napędowej.

Kiedy silnik jest już w wodzie, należy wyciągnąć delikatnie linkę ręcznego rozruchu do momentu wyczuwalnego oporu. Następnie gwałtownym szarpnięciem uruchomić silnik. Jeżeli silnik nie zapalił za pierwszym razem, wyłączamy ssanie (paliwo już jest w komorze silnika, dalszy rozruch na ssaniu grozi zalaniem) i szarpiemy ponownie za uchwyt linki rozrusznika. Ważne jest aby rozwinąć całą linkę, wtedy rozrusznik wykonuje pełny cykl obrotów przewidziany na rozruch.

Kiedy silnik zacznie pracować ustawiamy dźwignię ssania w pozycji wyjściowej i zmniejszamy obroty silnika. Po uruchomieniu sprawdzamy czy z silnika wydobywa się woda z układu chłodzącego przez kontrolny wylot ( woda wypływająca z górnej części silnika). Jeżeli silnik nie ma chłodzenia natychmiast należy go wyłączyć.

Silnik wyłączamy zawsze na biegu jałowym i podnosimy do góry. Biegi zawsze przełączamy na wolnych obrotach i schodzimy do „luzu”. Podczas manewrów w porcie na silniku nie operujemy gazem. Podczas płynięcia na silniku należy uważać aby nie uszkodzić śruby o niespodziewane przeszkody.

Na koniec – bezpieczeństwo przede wszystkim

Przede wszystkim dbamy o nasze i załogi bezpieczeństwo. Unikamy groźnych sytuacji. Zawsze zapoznajemy się z prognozą pogody przed wypłynięciem w rejs i podczas żeglowania po mazurskich jeziorach obserwujemy niebo i warunki atmosferyczne.

Podczas silnego wiatru refujemy żagle – to zapewni nam bezpieczeństwo podczas żeglugi w tych warunkach pogodowych.

Jednak przede wszystkim nie wypływamy na mazurskie jeziora przy złych czy pogarszających się warunkach atmosferycznych. Lepiej wtedy przeczekać taką sytuację bezpiecznie w porcie niż znaleźć się w naprawdę tragicznej sytuacji.

Nasz rejs ma być przygodą życia a nie walką o życie na mazurskich jeziorach!